ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Αποκόλληση υαλοειδούς
Ο χώρος ανάμεσα στον κρυσταλλοειδή φακό και τον αμφιβληστροειδή χιτώνα είναι γεμάτος με το υαλώδες σώμα, ένα διάφανο υλικό σαν ζελέ, το οποίο στηρίζεται στο εσωτερικό του ματιού σε διάφορα σημεία. Εάν αποκολληθεί από τα στηρίγματά του, είτε λόγω ηλικίας, είτε λόγω τραυματισμού, παρουσιάζονται κηλίδες, «μυγάκια», «κλωστούλες», ακόμα και λάμψεις. 

Αν και μη επικίνδυνη αυτή καθαυτήν, η αποκόλληση του υαλώδους μπορεί να είναι ενδεικτική πιο σοβαρών καταστάσεων (π.χ. ρωγμές αμφιβληστροειδούς ή υαλοειδική αιμορραγία). Άτομα που παρουσιάζουν τα ανωτέρω συμπτώματα θα πρέπει άμεσα να επισκέπτονται τον οφθαλμίατρό τους.
 
Στην περίπτωση της οπίσθιας αποκόλλησης υαλοειδούς δεν υπάρχει θεραπεία. Η αποκόλληση είναι μόνιμη και συνήθως τα συμπτώματα των μυοψιών και λάμψεων είναι δυνατόν να τα έχουμε και για πάντα. Ένας ασθενής με αποκόλληση υαλοειδούς ενδέχεται να υποστεί και μια αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, λόγω της έλλειψης μηχανικής πίεσης στο σημείο της αποκόλλησης ή και των έλξεων που δημιουργούνται. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, ειδικά τον πρώτο μήνα.
Δεν θα πρέπει να σκύβετε απότομα, να σηκώνετε πολλά βάρη ή να κάνετε απότομες κινήσεις. Ωστόσο, στην περίπτωση που διαγνωσθεί μια ρωγμή στον  αμφιβληστροειδή, τότε θα πρέπει να γίνει επειγόντως laser, με σκοπό να περιχαρακωθεί η περιοχή και να μην οδηγηθεί σε πλήρη αποκόλληση. Μόνο στη (λιγότερο συχνή) περίπτωση της αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς, η μόνη λύση είναι η χειρουργική αντιμετώπιση.

Βλεφαρίτιδα
Η βλεφαρίτιδα (blepharitis) είναι μία συνήθης και επίμονη φλεγμονή των βλεφάρων. Τα βακτηρίδια, που υπάρχουν στη δερματική επιφάνεια γύρω από τους οφθαλμούς, είναι δυνατόν σε ορισμένα άτομα να αναπτυχθούν στο δέρμα στη βάση των βλεφαρίδων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον ερεθισμό των ματιών. Η κατάσταση αυτή συχνά συμβαίνει σε άτομα με λιπαρή / μικτή επιδερμίδα, πιτυρίδα ή ξηροφθαλμία. Η βλεφαρίτιδα μπορεί να αρχίσει στην πρώιμη παιδική ηλικία, με την εμφάνιση κοκκίωσης στα βλέφαρα, και να συνεχίσει στην υπόλοιπη ζωή, σαν χρόνια κατάσταση.
 
Συμπτώματα:

• αίσθημα καψίματος
• φαγούρα
• κνησμός
• φωτοευαισθησία (φωτοφοβία)
• αίσθηση ξένου σώματος (εντονότερη με το ξύπνημα)
• κίτρινες κρούστες στις άκρες των βλεφάρων

Αντιμετώπιση:
Η βλεφαρίτιδα είναι μια οφθαλμική κατάσταση που μπορεί να μην θεραπευθεί, μα μπορεί να ελεγχθεί με μερικά απλά καθημερινά μέτρα:

Ελαφρά πλύση των βλεφαρίδων.

• Χρήση βρεγμένης πετσέτας με ζεστό νερό η χαμομήλι (υγροποίηση των λιπαρών εκκρίσεων από τους σμηγματογόνους αδένες των βλεφάρων), τουλάχιστον 2 φορές την ημέρα.
• Χρήση αντιβιοτικής αλοιφής (μετά από συνταγογράφηση).
• Χρήση τεχνητών δακρύων για τον περιορισμό της ξηροφθαλμίας.
• Χρήση στεροειδών (για περιορισμό της φλεγμονής).
• Χρήση άλλων αντιβιοτικών (για περιορισμό των βακτηρίων στα βλέφαρα).
• Κατανάλωση σταφυλιών: η φλούδα των σταφυλιών είναι πλούσια σε μία αντιοξειδωτική ουσία που ονομάζεται ρεσβερατρόλη, η οποία έχει βρεθεί πως είναι αποτελεσματική στην εξουδετέρωση νιτρωδών ουσιών που συμβάλλουν στη φλεγμονή.
  ​

Δακρύρροια
Σε ορισμένα άτομα, τα δάκρυα λιμνάζουν στο μάτι, είτε λόγω υπερβολικής παραγωγής, είτε λόγω κακής αποχέτευσής τους. Η περίσσεια των δακρύων έχει ως αποτέλεσμα να φαίνεται το μάτι υγρό, να συγκεντρώνεται το δάκρυ κατά μήκος του κάτω βλεφαρικού χείλους και, τέλος, από εκεί να πέφτει στο μάγουλο. Η κατάσταση αυτή αποτελεί τη δακρύρροια (tearing). Η δακρύρροια μπορεί να είναι πολύ ενοχλητική, καθώς θολώνει την όραση, ενώ οι ασθενείς χρειάζεται να σκουπίζουν τα μάτια τους, σε ορισμένες περιπτώσεις σχεδόν συνεχώς.
 
Συχνά αίτια αυξημένης παραγωγής δακρύων είναι:

• Οι οφθαλμικές αλλεργίες
• Η ξηροφθαλμία
• Τα φυσικά ερεθίσματα (αέρας, καπνός)
• Οι μολύνσεις
• Το γλαύκωμα

Η κακή αποχέτευση των δακρύων μπορεί να οφείλεται είτε στη μερική ή πλήρη απόφραξη του ρινοδακρυϊκού πόρου, είτε στη χάλαση των βλεφάρων. Οι ασθενείς με δακρύρροια χρειάζεται να έχουν πλήρη εκτίμηση, έτσι ώστε να εντοπιστεί η ακριβής αιτία και να αποφασιστεί το ακριβές πλάνο της θεραπείας, φαρμακευτικής ή επεμβατικής.

Διπλωπία
Η διπλή όραση ή διπλωπία (double vision) είναι ένα ιδιαίτερα ενοχλητικό σύμπτωμα, γιατί ο πάσχων, ενώ προσηλώνεται σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, βλέπει δύο είδωλα. Μερικές φορές, λόγω κάποιου ερεθισμού ή ήπιου τραυματισμού του οφθαλμού, ο ασθενής αναφέρει ότι βλέπει προσωρινά θολά ή διπλά. Η πραγματική διπλωπία όμως αποτελεί συνέπεια παράλυσης ή απλής πάρεσης (αδυναμίας) του οφθαλμοκινητικού μυός.

Τα αίτια της διπλωπίας είναι αρκετά και τα κυριότερα είναι τα παρακάτω:

• απλή ίωση
• θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια
• τραυματισμός των οφθαλμών
• νευρολοίμωξη
• τραύμα των οφθαλμικών μυών
• όγκοι εγκεφάλου
• ανεύρυσμα εγκεφάλου
• σακχαρώδης διαβήτης
• αρτηριοσκλήρωση
• κροταφική αρτηρίτιδα
• μυασθένεια
• κρανιοεγκεφαλική κάκωση
• υπέρταση
• αγγειακό επεισόδιο

Μια τέτοια κατάσταση χρειάζεται επιβεβαίωση με νευροαπεικονιστικές μεθόδους και συχνά εκτίμηση από νευρολόγο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, διορθώνεται με το κλείσιμο του ματιού. Εάν δεν διορθωθεί, πιθανόν να χρειαστεί επέμβαση ή χορήγηση γυαλιών με πρίσματα, που όμως δεν γίνονται πάντοτε ανεκτά από τον ασθενή.

Επιπεφυκίτιδα

Με τον όρο επιπεφυκίτιδα (conjunctivitis) εννοούμε την φλεγμονή του επιπεφυκότα η οποία χαρακτηρίζεται από αγγειοδιαστολή, ποικίλη κυτταρική διήθηση και εξοίδηση. Οι επιπεφυκίτιδες, ανάλογα με τη χρονική διάρκεια της φλεγμονής, διακρίνονται σε οξείες και χρόνιες, ενώ ανάλογα με το αίτιό τους, σε λοιμώδεις και μη λοιμώδεις.

​Οι πιο συνηθισμένες αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν επιπεφυκίτιδα είναι: λοιμώξεις, αλλεργίες και ερεθισμός από την ατμόσφαιρα. Επειδή ο επιπεφυκότας είναι ένας απλός ιστός, αντιδρά σε όλους αυτούς τους ερεθισμούς πάντα με τον ίδιο τρόπο: κοκκινίζει. Επίσης, βακτηριακές λοιμώξεις από μικρόβια (π.χ.  σταφυλόκοκκος, στρεπτόκοκκος) μπορεί να προκαλέσουν κοκκινίλα στο μάτι, που συνοδεύεται με έκκριση αρκετής ποσότητας πύου (τσίμπλες). Άλλες αιτίες της επιπεφυκίτιδας είναι οι ιογενείς λοιμώξεις. Πολλοί ιοί προκαλούν κοκκινίλα στο μάτι, πονόλαιμο και συνάχι. Άλλοι πάλι μπορεί να μολύνουν μόνο το μάτι. Η ιογενής επιπεφυκίτιδα προκαλεί συνήθως υδαρές έκκριμα και μπορεί να διαρκέσει από μια έως δύο βδομάδες.
 
Μορφές επιπεφυκίτιδας:

• Εποχιακή Αλλεργική Επιπεφυκίτιδα, που προκαλείται από μεταφερόμενα από τον αέρα αλλεργιογόνα, π.χ. γύρη. Ασθενείς με εποχιακή αλλεργική επιπεφυκίτιδα συνήθως διαμαρτύρονται για κνησμό, ερυθρότητα, δακρύρροια και κάψιμο και για συμπτώματα από τη μύτη και από το φάρυγγα.
  
  
• Η Εαρινή Αλλεργική Επιπεφυκίτιδα είναι συνήθως υποτροπιάζουσα, αμφοτερόπλευρη νόσος, η οποία προσβάλλει πιο συχνά τους άρρενες ηλικίας από 3 μέχρι 25 έτη. Μετά από 2 έως 8 έτη ενεργού νόσου, η μεγαλύτερη πλειονότητα των ασθενών με εαρινή αλλεργική κερατοεπιπεφυκίτιδα παρουσιάζει αυτόματη ίαση. Η εαρινή αλλεργική επιπεφυκίτιδα προκαλεί έντονο κνησμό, αίσθημα ξένου σώματος, λευκές παχιές νηματοειδείς εκκρίσεις, φωτοφοβία, κάψιμο και ερυθρότητα. 

 
Η αντιμετώπιση των οφθαλμικών αλλεργιών περιλαμβάνει:

• Την αποφυγή του τριψίματος των ματιών με τα χέρια.
• Τη χρήση καλής ποιότητας γυαλιών ηλίου.
• Κρύες κομπρέσες πάνω στα κλειστά βλέφαρα.
• Άμεση διακοπή χρήσης των φακών επαφής.

​Κριθή
Η κριθή (κριθαράκι) είναι μία μικροβιακή φλεγμονή της ρίζας των βλεφαρίδων ή των γειτονικών μικροαδένων των βλεφάρων. Δημιουργείται μικρό πυώδες απόστημα, συνήθως επώδυνο. Η κριθή μπορεί να είναι είτε εσωτερική, είτε εξωτερική. H εσωτερική κριθή είναι η οξεία πυώδης φλεγμονή του θύλακα των βλεφαρίδων (πυώδης θυλακίτιδα), με συμμετοχή των παρακείμενων σμηγματογόνων και ιδρωτοποιών αδένων. Η εξωτερική κριθή είναι η οξεία πυώδης φλεγμονή των αδένων του Meibomius. Συνήθως αποφράσσεται ο εκφορητικός πόρος και επιμολύνεται με σταφυλόκοκκο.
 
Αίτια και παράγοντες που την πυροδοτούν:

• Φλεγμονή του θύλακα των βλεφαρίδων (εσωτερική).
• Φλεγμονή αδένων των βλεφαρίδων (εξωτερική).
• Μικροβιακό αίτιο (π.χ. σταφυλόκοκκος).

​Η θεραπεία γίνεται με θερμά επιθέματα (ζεστές κομπρέσες) και εκρίζωση της βλεφαρίδας που δημιουργεί το πρόβλημα. Σπανιότερα μπορεί να χρειαστεί αντιβίωση συστηματικά ή και τοπικά, με πολύ καλά αποτελέσματα, σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις απαιτείται διάνοιξη. Η καλή υγιεινή των βλεφάρων  και γενικά των οφθαλμών, καθώς και των χεριών, όταν πρόκειται να έλθουν σε επαφή με τα μάτια, βοηθά στην αποφυγή φλεγμονών της περιοχής (βλεφαρίτιδες και άλλες φλεγμονές των οφθαλμών).
 
Ξηροφθαλμία
Κάποιοι άνθρωποι δεν παράγουν αρκετά δάκρυα, ώστε τα μάτια τους να διατηρούνται σε «καλή» κατάσταση. Η παραγωγή δακρύων φυσιολογικά ελαττώνεται, όσο μεγαλώνουμε. Οι γυναίκες προσβάλλονται περισσότερο, κυρίως μετά την εμμηνόπαυση. Η ξηροφθαλμία μπορεί, επίσης, να σχετίζεται με συστηματικές παθήσεις,  π.χ. θυρεοειδοπάθειες, αρθρίτιδα, σύνδρομο Sjogren ή με τη χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων. 

​
​

Τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας είναι:

• Το τσούξιμο ή κάψιμο στα μάτια
• Ο κνησμός
• Η ινώδης βλέννη μέσα ή γύρω από τα μάτια (λήμη ή τσίμπλα)
• Ο έντονος ερεθισμός του ματιού από τον καπνό ή τον άνεμο
• Η δακρύρροια
• Η δυσανεξία στους φακούς επαφής

 
Η δακρύρροια από έναν ξηρό οφθαλμό ακούγεται κάπως παράδοξη, αλλά, αν τα δάκρυα δεν κρατούν το μάτι σε αρκετά υγρό περιβάλλον, αυτό ερεθίζεται. Τότε ο δακρυϊκός αδένας παράγει μεγάλη ποσότητα δακρύων, που υπερβαίνει το όριο του «αποχετευτικού» συστήματος του οφθαλμού, και τελικά ξεχειλίζει από το μάτι.
 
Η ξηροφθαλμία είναι μια κατάσταση που μπορεί να μην θεραπευτεί ποτέ, αλλά μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο. Η πιο πρακτική και αποτελεσματική μέθοδος είναι οι ζεστές κομπρέσες, που θα πρέπει να γίνονται με μια καθαρή μικρή πετσέτα προσώπου, η χρήση καλής ποιότητας δακρύων και, σε κάποιες περιπτώσεις, η χορήγηση αντιβιοτικών και τοπικών στεροειδών.
 
Πτερύγιο
Το πτερύγιο (pterygium) είναι ένα τριγωνικό στρώμα ινοαγγειακού ιστού, το οποίο εισδύει στον κερατοειδή (μη φυσιολογική ανάπτυξη ιστού). Εμφανίζεται συνήθως στην έσω γωνία του ματιού (ρινικά) και εμποδίζει την όραση (σαν αίσθηση ξένου σώματος), καλύπτοντας τον άσπρο (σκληρό) χιτώνα του ματιού. Αναπτύσσεται αργά και, όταν μεγαλώσει, εκτός από την αντιαισθητική του πλευρά, μπορεί να δημιουργήσει και προβλήματα στην όραση, (π.χ. αστιγματισμό).
​

​Δεν έχουν εξακριβωθεί πλήρως οι αιτίες που προκαλούν το πτερύγιο. Ωστόσο, αυτή η εκφυλιστική αλλοίωση του επιπεφυκότα οφείλεται κυρίως σε αυξημένη έκθεση στον ήλιο (υπεριώδης ακτινοβολία), στην ξηρασία και στη σκόνη.
 
Τα κυριότερα συμπτώματα του πτερυγίου είναι:               

• Η αίσθηση ξένου σώματος και οι ενοχλήσεις
• Η ερυθρότητα
• Ο κνησμός
• Ο αστιγματισμός
• Η επικάλυψη οπτικού άξονα (σε προχωρημένο στάδιο)

​Η αντιμετώπιση του πτερυγίου περιλαμβάνει τη χρήση ειδικών κολλυρίων και αλοιφών, για την αντιμετώπιση της φλεγμονής, και/ή τη χειρουργική αφαίρεση.    Σημειώνεται πως, παρά τη σωστή χειρουργική αφαίρεση, το πτερύγιο είναι πιθανό να υποτροπιάσει, κυρίως σε άτομα νεαρής ηλικίας. Για την αποφυγή υποτροπών,  γίνεται εφαρμογή επιφανειακής ακτινοθεραπείας ή φαρμακευτικής αγωγής.
 
Υπόσφαγμα
Η ξαφνική εμφάνιση μιας έντονης ερυθρότητας στο φυσιολογικά λευκό τμήμα του οφθαλμού, χωρίς συνήθως άλλα συνοδά συμπτώματα, μας κάνει πολλές φορές να ανησυχήσουμε. Αυτή η έντονη ερυθρότητα ονομάζεται υπόσφαγμα (hyposphagma) και οφείλεται σε αιμορραγία κάτω από τον επιπεφυκότα. Το «παράξενο» είναι πως, παρά την αποκρουστική του εμφάνιση, είναι απολύτως αβλαβές για το μάτι.

Το υπόσφαγμα, εξαιτίας της αντιαισθητικής όψης του, τρομάζει τον ασθενή, όμως δεν επηρεάζει την όραση. Εμφανίζεται εντελώς ξαφνικά, δεν οφείλεται σε κάποια ασθένεια και γι’ αυτό δεν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας. Τα κυριότερα αίτια είναι:

• Δυνατός βήχας
• Δυσκοιλιότητα
• Έντονη σωματική άσκηση και καταπόνηση
• Σήκωμα μεγάλου βάρους
• Εμετός
• Χρήση αντιπηκτικής αγωγής

Γενικά δεν απαιτείται χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής ή άλλη τοπική θεραπεία. Φυσιολογικά, σε δύο με τρεις εβδομάδες το σύμπτωμα θα έχει εξαφανιστεί (απορροφηθεί) και ο οφθαλμός θα καθαρίσει. Τέλος, στις περιπτώσεις υποτροπιαζόντων υποσφαγμάτων, προτείνεται ένας γενικότερος καρδιαγγειακός και αιματολογικός έλεγχος.

ΧαλάζιοΤο χαλάζιο (chalazion) είναι μια συχνή φλεγμονή του βλεφάρου. Εντοπίζεται στους αδένες που βρίσκονται στο χείλος των βλεφάρων, οι οποίοι ονομάζονται μεϊβομιανοί, και προκαλείται από την απόφραξή τους. Το χαλάζιο μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε ηλικία και συχνά οφείλεται σε διαταραχή της παραγωγής σμήγματος από τους αδένες. Συνήθως το χαλάζιο συνυπάρχει με την επίμονη φλεγμονή των βλεφάρων (βλεφαρίτιδα). Στο χαλάζιο το βλέφαρο διογκώνεται, ερεθίζεται, ενοχλεί, κοκκινίζει πολύ και στην αφή έχει την αίσθηση σαν να έχει δημιουργηθεί ένα μικρό «ογκίδιο».Τα κυριότερα συμπτώματα του χαλαζίου είναι:

• Η ερυθρότητα
• Η διόγκωση βλεφάρων
• Το άλγος (πόνος)
• Το βλεφαρικό οίδημα (συχνά με πύον)

​Το χαλάζιο αντιμετωπίζεται με έναν από τους παρακάτω τρόπους:

• Ζεστές κομπρέσες / θερμά επιθέματα: για υποχώρηση της φλεγμονής.
• Τεχνητά δάκρυα: για τον ερεθισμό των οφθαλμών.
• Αντιβιοτικό με κορτιζόνη (οφθαλμικές αλοιφές): όταν τα επιθέματα κριθούν ανεπαρκή.
• Χειρουργική επέμβαση (διάνοιξη): όταν μετά την υποχώρηση της οξείας φλεγμονής, η διόγκωση παραμείνει.

 
Ο σχολαστικός και προσεκτικός καθαρισμός των βλεφάρων είναι το κλειδί για την μη εκδήλωση χαλαζίου. Για τον λόγο αυτό, οι γυναίκες πρέπει να δείχνουν ιδιαίτερη προσοχή με το μακιγιάζ.

Animation- Dilated Eye Exam

Importance of Complete Eye Exams (3D Medical Animation)